Dedektiflik İçin Kanun Maddeleri ?



Dedektiflik İçin Kanun Maddeleri ?

Dedektiflik için kanun maddeleri, daha önceki makalemizdede belirttiğimiz üzere mecliste yasa taslağı haline gelinip sunulmuş fakat Cumhur reis tarafından meclise tekrardan düzenlenmesi için iade edilmiştir. Günümüzde de ilerleme kaydedilmemiştir. Fakat kanun tasarısı mevcudiyetini korumaktadır. Dedektiflik mesleği ile ilgili Türkiye Cumhuriyeti yasalarına ve kanunlarına göre belirlenmiş herhangi bir kanun maddesi bulunmamaktadır. Dedektiflik hukukun tanındığı, yasaların ve kanunların izin vermiş olduğu doğrultuda gerçekleştirilmesi zorunlu olan bir hizmet dalıdır. Bu alanda hizmet vermekte olan kişi ya da kişiler için zorunlu olmakta olan bir takım unsurlar mevcuttur. Bu unsurların başında üniversitelerin belirli bölümlerinden mezun olmuş olmak, belirli meslek dallarında faaliyet gösteriyor olmak ve en önemlisi, ilgili federasyon ve dernek gibi resmi kurumlar veya akademiler tarafından verilmekte olan eğitimleri eksiksiz olarak tamamlamış olmak gerekmektedir. T.B.M.M. tarafından 1994 senesinde kabul görmüş olmasına rağmen kanunlaşmamış olan 3963 sayılı yasa tasarısı kapsamında yer almakta olan maddeler dedektiflik alanında baz alınması gereken ve uyulması gerekmekte olan hususlardır. Dedektiflik alanında hizmet vermekte olan dedektifler ve bu alanda yetki sahibi olan kurum ya da kuruluşlar birçok konu ve dava hakkında yol gösterici olabilmek, aynı zamanda da çözümleyici olabilmek maksadı ile faaliyet göstermektedir. Dedektiflik alanında da faaliyet göstermekte olan kurum, kuruluş, kişi ya da kişiler bu alanda ilgili bakanlıklar tarafından ve bir takım federasyonlar ile dernekler tarafından tanınmak zorundadırlar. Dedektiflik alanında faaliyet belgesi ve izin belgesi sahibi olmayan kişi ya da kişiler yeterli görülmedikleri ve donanımları olmadıkları için bu belgelere sahip olamamışlardır. Bu nedenle de bu alanda resmi olarak faaliyet gösteriyor olunması oldukça önemlidir. 3963 sayılı yasa tasarısına göre genel olarak dedektifliğin gerektirdikleri konusunda bilgi vermek gerekirse; size birkaç başlık altında toparlayabiliriz. Şu şekilde; A-Yasanın içeriliğine, görev ve yetki ile bir kısım sorumluklar, cezalar ve veto gerekçeleri bakımından kısaca bakmak, sanırım faydalı ve belki de konunun güncel hale gelmesi bakımından faydalı olacaktır. 1-3963 sayılı Özel Dedektiflik Kanunun “Amaç” başlıklı 1.maddesinde “özel dedektifler ile araştırma görevlilerinin çalışma alanları ile yetki ve sorumluluklarını, nitelikleri, mesleğe kabul ve meslekten çıkarılma esas ve usullerinin” düzenlenmesinin bu yasanın amacı olduğu belirtilmiştir. 2-Yasanın “Silah Taşıma Ve Kullanma Yetkisi” başlıklı 16.maddesinde de “Özel dedektifler bu kanunla verilmiş görevlerini yaparlarken silah taşıma yetkisine haizdir. Özel araştırma görevlisi kendilerine özel silah kullanma belgeleri ile verilen demirbaşa kayıtlı silahlarını korudukları bina, tesis ve kuruluşlarda taşıyabilirler. 3-Yasanın Özel dedektif ve özel araştırma görevlilerinin görev ve çalışma alanları başlıklı 19.maddesinde “özel dedektifler ve istihdam ettikleri özel araştırma görevlileri müşterilerinin vaki talepleri zerine aşağıda ki görevleri yapanlar. a-Aile fertlerinin, aile birliğine zarar veren davranışlarının, kötü alışkanlıklara meyilli olup olmadıklarının incelenmesi, b-Kaybolmuş yada adresi bilinmeyen kişilerin bulunması, adreslerinin tespit edilmesi, c-Kaybolmuş yada çalınmış malların bulunması, d-Korunması istenen kişi yada kuruluş, bina, her türlü tesis yada malın korunmasının sağlanması, e-Özel güvenlik teşkilatı kanunu kapsamında bulunan kurum, kuruluş ve tesislerin güvenliklerinin sağlanması, f-Ticari bir firma, fabrika, imalathane yada her türlü iş yerinde çalışan her kademedeki personelin, dürüstlük ve güvenilirliklerinin, iş verene karşı tutum ve davranışlarının, iş veren aleyhine diğer firma ve kuruluşlarla işbirliği yapıp yapmadıklarının tespit edilmesi, g-Özelikle halka açık bulunan her türlü şirket, büyük mağaza, acenta, süpermarket ve işyerlerinde çalışanlar ile bu yerlere girip çıkan kişilerin mal kaçırılmalarının, mevcut taşınmaz mal ve makinelere zarar vermelerinin kollanması ve önlenmesi, h-İcra iflas dairelerinde, aleyhinde takip yapılan borçluların menkul ve gayri menkul malları ile üçüncü şahıslarda ki hak ve alacaklarının neden ibaret olduğunun araştırılıp tespit edilmesi,” hususları düzenlenmiştir. 4-Yasanın “Umuma Açık Yerlerde Araştırma Ve İnceleme Yetkisi” başlıklı 20.maddesinde, “Özel dedektifler ve istihdam ettikleri özel araştırma görevlileri, umuma açık yer olarak nitelendirilen bilumum yerlere, bu yerlerin açık bulundukları saatler dahilinde bu işyerlerine gelen üçüncü şahıslar ile ilgili olarak bilgi toplamak üzere girmeye, bu yerlerde her ne nam altında olursa olsun hizmet gören kişiler ile, bu yerlerin yetkili yönetici durumunda olan şahıs ve işyeri sahiplerinin bilgilerine başvurmaya yetkilidir.Kişileri, ifade almak üzere bürolarına davet edemezler, zor kullanamazlar, birinci fıkraya göre girdikleri umuma açık iş yerlerinde bu yer ve sahipleri hakkında araştırma ve incelemelerde bulunamazlar.Özel dedektif ve istihdam ettikleri özel araştırma görevlileri, bu görevleri yerine getirirken; kişilerin onurlarını ve kişisel haklarını zedeleyici, özel hayatlarını ihlal edici davranışlarda bulunamazlar ve özel hayata ilişkin bilgileri başka amaçlarla kullanamazlar.” Hükmü getirilmiştir. 5-Yasanın 21.maddesinde “Bilgileri Açıklama Yasağı Ve Doğru Bilgi Verme İlkesi” ile ilgili hususlar, 22.madde de özel dedektif ve araştırma görevlileri ile ilgili “Görevi Kötüye Kullanma Ve İhmal Suçu” ile ilgili düzenleme getirildiği, yasanın 23.maddesinde “Zabıtanın Görevini Aksatmama İlkesi” ile ilgili hususların düzenlendiği anlaşılmaktadır. 6-Yasanın 34.maddesinde “Dosya Tutma” yükümlülüğü ile yasanın 35.maddesinde de “Reklam Yasağı” düzenlenmiş ve “Cezalar” başlıklı 36.maddesinde de “ruhsatsız olarak özel dedektiflik yapanlar, üç aydan bir yıla kadar hapis ve bir milyon liradan on milyon liraya kadar ağır para cezası” ile cezalandırılacakları, “reklam yasağını” ihlal edenlerinde de “beş milyon liraya kadar ağır para cezası” ile cezalandırılacakları belirtilmiştir.

Geçmişten Günümüze Sherlock